Rəqabət Məcəlləsi üzrə qaydalar qəbul edilmişdir
- Ana səhifə
- Yeniliklər
- Qanun Xəbərləri
Aşağıda Azərbaycan Respublikasının Rəqabət Məcəlləsinə uyğun olaraq son zamanlar qəbul edilmiş bir sıra qaydalar sadalanır və izah olunur.
Azərbaycan Respublikasının Rəqabət Məcəlləsi rəqabət mühitinin qorunmasını təmin etmək üçün bir sıra maliyyə sanksiyaları nəzərdə tutur. Bu sanksiyalar, bazarda haqsız üstünlük əldə etməyə və rəqabət qaydalarını pozmağa çalışan subyektlərə qarşı tətbiq edilir.
Məcəllənin 77-ci maddəsinə əsasən, sanksiyanın məbləği pozuntunun xarakterindən və ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq dəyişir. Belə ki, əgər qanun pozuntusu Məcəllənin 77.1 və 77.5.1-ci maddələrinə aid edilirsə, sanksiya müəyyən edilmiş yuxarı həddin 50 faizi həcmində müəyyən edilir. Daha ciddi pozuntular, məsələn, 77.2 və 77.5.2-ci maddələrə aid olan hallar üçün bu göstərici 60 faizədək artırılır. Ən ağır pozuntular isə (77.3 və 77.5.3-cü maddələr) sanksiyanın 70 faizə qədər yüksəldilməsini nəzərdə tutur.
Bununla yanaşı, qanun yüngülləşdirici və ağırlaşdırıcı halları da nəzərə alır. Məsələn, əgər subyekt könüllü şəkildə pozuntuya son qoyarsa və ya dövlət orqanlarına pozuntunun araşdırılmasında yardım edərsə, sanksiya məbləği azaldıla bilər. Digər tərəfdən, əgər pozuntu təkrarlanarsa və ya qəsdən törədilərsə, sanksiya artırıla bilər. Məcəllənin 79.2-ci maddəsi belə ağırlaşdırıcı hallarda sanksiyanın 25 faizədək artırılmasını mümkün edir.
Qeyd etmək vacibdir ki, hüquqi şəxslərlə yanaşı, vəzifəli şəxslər də məsuliyyət daşıyır. Məcəllənin 77.12-ci maddəsinə əsasən, bu şəxslərə sonuncu vəzifə maaşı həcmində maliyyə sanksiyası tətbiq edilə bilər.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan Respublikasının rəqabət qanunvericiliyi sanksiyaların tətbiqini təkcə cəza mexanizmi kimi deyil, həm də bazarda sağlam rəqabətin qorunmasına yönəlmiş tədbir kimi nəzərdə tutur. Məqsəd rəqabət qaydalarına əməl olunmasını təmin etmək və qanun pozuntularının qarşısını almaqdır.
Bu sənəd Azərbaycan Respublikası Rəqabət Məcəlləsinin 13.2-ci maddəsinə uyğun olaraq hazırlanmış və Məcəllənin 13.1-ci maddəsində qeyd olunan şərtlərə cavab verən sazişlərin istisna edilməsini tənzimləyir. Sənəddə istifadə olunan anlayışlar Məcəllədə və digər normativ hüquqi aktlarda müəyyən edilmiş mənalara əsaslanır.
Rəqabəti məhdudlaşdırmayan, lakin istehlakçılara fayda verən sazişlər və uyğunlaşdırılmış hərəkətlər, aşağıdakı şərtlərə cavab verdikdə Məcəllənin 13.1-ci maddəsinin tələblərinə uyğun olaraq istisna edilə bilər: bir il ərzində müvafiq bazarda istehsalın 30 faizdən çox artması, yeni məhsul istehsalının mümkünlüyü, məhsul başına xərclərin 15 faiz və daha çox azalması, bazar sərhədində investisiyaların 20 faiz artması, əhəmiyyətli nou-hau yaranması, texniki imkanlar səbəbindən bir təsərrüfat subyektinin bazarda fəaliyyət göstərməsi və dövlət təhlükəsizliyi, istehlakçı sağlamlığı kimi prioritetlərə zərər verməmək üçün sazişin bağlanması. Eyni zamanda, xüsusi keyfiyyət və lisenziya tələbləri saziş olmadan məhsul istehsalının qeyri-effektiv nəticələrə səbəb olması halları da istisna edilə bilər.
Texnologiyanın transferti ilə bağlı sazişlər, iştirakçılarının birgə bazar payı 30 faizdən az olduqda və texnologiyanın istehsalı və ya istifadəsi ilə əlaqəli olduğunda istisna edilə bilər. Bu sazişlər, texnologiyanı qəbul edən tərəfin tədqiqat və inkişaf xərclərini 50 faiz azaldaraq təkrarlanan işlərin qarşısını almalı və texnologiya rəqabətə təsir etməməlidir. Həmçinin, bu sazişlərdə tərəflərin texnoloji yenilikləri tətbiq etmək və bazarın inkişafını tədqiq etmək hüququ məhdudlaşdırılmamalıdır.
Bazarın tədqiqi və inkişafı ilə əlaqəli sazişlər də müəyyən meyarlara cavab verdikdə istisna edilə bilər. Bu sazişlərdə bazar payı 30 faizdən çox olmamalı, məhsulun istehsalı, istifadəsi və texnologiyanın tədqiqi və inkişafı ilə əlaqəli olmalı, əldə edilən nəticələrdən ortaq fayda təmin etməlidir. Eyni zamanda, bu sazişlərdə rəqabətə təsir etməyən xüsusi şərtlər nəzərdə tutulmalıdır.
Sənədin yekununda, sazişlərin istisna edilib-edilməməsi barədə qərar rəqabət orqanı tərəfindən qəbul edilir və müvafiq işin hallarına əsasən müəyyənləşdirilir.
Bu sənəd Azərbaycan Respublikası Rəqabət Məcəlləsinin 11.5-ci maddəsinin ikinci cümləsinə uyğun olaraq hazırlanmışdır və sazişlərin rəqabəti məhdudlaşdıran nəticələrə səbəb olması və ya ola bilməsinə dair meyarları müəyyən edir. Burada istifadə olunan anlayışlar Məcəllədə və Azərbaycan Respublikasının digər normativ hüquqi aktlarında müəyyən edilmiş mənaları ifadə edir.
Üfüqi sazişlərin bağlanılması nəticəsində Məcəllənin 11-ci maddəsinin tələbləri nəzərə alınmaqla sazişin bağlanıldığı andan etibarən müəyyən halların baş verməsi həmin sazişlərin rəqabəti məhdudlaşdıran nəticələrə səbəb olan və ya ola bilən sazişlər kimi qiymətləndirilməsinə gətirib çıxarır.
Bu hallara, məsələn, müvafiq bazarda saziş iştirakçısı olmayan təsərrüfat subyektlərinin birgə bazar paylarının azalması və eyni zamanda saziş iştirakçılarının bazar paylarının artması, bazardan çıxan təsərrüfat subyektlərinin sayının əhəmiyyətli dərəcədə yüksəlməsi və bazarda təmərküzləşmənin artması, istehlakçılar üçün qiymətlərin məqsədli və mütəmadi olaraq qalxması, saziş iştirakçısı olan təsərrüfat subyektlərinin tətbiq etdiyi qiymətlər arasında yüksək korrelyasiyanın müşahidə edilməsi, məhsul çeşidlərinin əhəmiyyətli dərəcədə azalması, alıcı gücündən istifadənin satıcıların mənfəət marjalarının azalmasına baxmayaraq alıcıların mənfəət marjalarının yüksəlməsinə səbəb olması kimi hallar daxildir.
Bundan əlavə, saziş iştirakçısı olan alıcılar tərəfindən satıcılara münasibətdə ümumi tələb həcminin əhəmiyyətli dərəcədə azaldılması, qiymətlərin satıcılar üçün rentabelli olmayan səviyyəyə endirilməsi və ya sabit saxlanılması, satıcılar tərəfindən alıcılara münasibətdə ümumi təklif həcminin azalması və ya qiymətlərin alıcılar üçün əlverişsiz səviyyəyə yüksəldilməsi və ya sabit saxlanılması da nəzərə alınır.
Həmçinin, bazarda innovasiyaların azalması, bazar strukturlarına təsir edə biləcək məlumatların rəqabət iştirakçıları arasında mübadilə edilməsi, rəqiblərin bazarda səmərəli fəaliyyət göstərmək imkanlarının məhdudlaşdırılması və dövlət satınalmalarında məqsədli və mütəmadi şəkildə növbəli iştirakın müşahidə edilməsi də rəqabəti məhdudlaşdıran nəticələrə gətirib çıxaran hallara aid edilir. Şaquli sazişlərin bağlanılması nəticəsində isə müəyyən meyarlar nəzərə alınaraq sazişin rəqabəti məhdudlaşdıran nəticələrə səbəb olub-olmadığı müəyyən edilir.
Bu hallar sırasında alıcıların internet üzərindən satışının və ya satış miqdarının satıcı tərəfindən məhdudlaşdırılması, alıcının təkrar satış qiymətinin satıcı tərəfindən müəyyən edilməsi və bazara giriş maneələrinin yaradılması kimi hallar qeyd olunur. Həmçinin, müəyyən edilmiş müştərilərdən kənar satış həyata keçirən alıcılara verilən mükafatların və ya endirimlərin azaldılması, bazar, müştəri qrupları və xammal mənbələrinin bölüşdürülməsinə gətirib çıxaran kampaniyaların keçirilməsi, satıcı tərəfindən alıcının başqa satıcılardan məhsul almasının məhdudlaşdırılması kimi hallar da şaquli sazişlərin rəqabəti məhdudlaşdıran nəticələrə səbəb ola biləcəyini göstərir.
Bu sənəd Azərbaycan Respublikası Rəqabət Məcəlləsinin 4.4-cü maddəsinə əsasən hazırlanmışdır və Məcəllənin tələblərinin tətbiq edilmədiyi və ya məhdud şəkildə tətbiq olunduğu hallar, fəaliyyət sahələri və məhsulları müəyyən edir. Bu hallar xüsusi hüquqi rejimlər – hərbi vəziyyət və ya fövqəladə vəziyyət dövrlərində yaranır.
Məcəllənin tələbləri Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində və ya müəyyən hissələrində hərbi vəziyyət və ya fövqəladə vəziyyət elan edildikdə, bu Sənədin 3-cü və 4-cü bölmələrində göstərilən fəaliyyət sahələrinə və məhsullara ya ümumiyyətlə tətbiq edilmir, ya da yalnız məhdud şəkildə tətbiq olunur.
Aşağıdakı fəaliyyət sahələrinə və məhsullara Məcəllənin tələbləri tətbiq edilmir:
– hüquqi şəxs yaratmadan kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və satışı ilə məşğul olan fiziki şəxslərin, habelə ailə kəndli təsərrüfatlarının məhsulların emalı, saxlanması, daşınması və satılması ilə bağlı təsərrüfat fəaliyyəti;
– həmkarlar ittifaqları təşkilatlarının fəaliyyəti;
– sənətkarlıq növləri (misgərlik, qalayçılıq, saxsı məmulatları, məişət əşyaları, bağçılıq alətləri, xalq musiqi alətləri, oyuncaqlar, suvenirlər, qamış və qarğıdan məişət əşyaları, keramika və ağacdan məişət alətləri – sənaye üsulu ilə istehsal istisna olmaqla);
– bütün növ nəqliyyat vasitələri ilə sərnişin və yük daşımaları;
– mülki dövriyyəsi məhdudlaşdırılmış əşyaların dövriyyəsi (müvafiq qanunvericiliklə müəyyən edildiyi kimi).
Aşağıdakı fəaliyyət sahələrinə və məhsullara isə yalnız Məcəllənin 4-cü, 5-ci, 10-cu, 11-ci və 12-ci fəsilləri tətbiq edilir:
– bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə və “yaşıl” texnologiyaların tətbiqi sahələri;
– müəyyən olunmuş kağız və nəşr məhsullarının idxalı və satışı (Nazirlər Kabinetinin 13 may 2022-ci il tarixli 184 nömrəli qərarına əsasən);
– dəfn və qəbiristanlıq mərasim xidmətləri;
– “Startap” şəhadətnaməsi almış təsərrüfat subyektlərinin fəaliyyəti;
– dövlət büdcəsi hesabına dövlət müdafiəsi və təhlükəsizliyi üçün məhsulların alınması.
Eyni zamanda, bu şəraitdə Məcəllənin 6-cı fəslinin tələbləri aşağıdakılara tətbiq edilmir:
– aqrar sahədə mikro və kiçik sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan hüquqi şəxslərin məhsulların emalı, saxlanması, daşınması və satışı ilə bağlı təsərrüfat fəaliyyəti;
– idman klublarının fəaliyyəti;
– mədəniyyət xidmətləri (muzeylər, tarix və mədəniyyət parkları və qoruqlar).
Kassa əməliyyatlarının aparılması qaydaları təsdiq edilmişdir
Aviasiya xidmətlərinin sertifikatlaşdırılması ilə bağlı Nazirlər Kabineti tərəfindən bir sıra qay...
-250x200.jpg)
_(1)-250x200.jpg)
